تأثیر کرونا بر صنعت فولاد جهان

بحران کرونا، علاوه بر تبعات فاجعه‌بار برای سلامت عمومی، بحران عظیمی نیز برای اقتصاد دنیا ایجاد کرد. در نتیجه بحران کرونا، بسیاری از صنایع وارد رکود شدند و اگرچه زمین‌لرزه شدید اقتصادی ناشی از کرونا بیشتر در بخش خدمات، نظیر گردشگری و خطوط هوایی، احساس شد، اما صنعت فولاد دنیا نیز تحت تأثیر شیوع ویروس کووید 19 قرار گرفت. با این وجود، اگر بخواهیم با تبعات بحران مالی سال 2008 مقایسه کنیم، بحران کرونا برای صنعت فولاد دنیا، کمتر از بحران مالی مخرب بود؛ چرا که بخش خدمات، یعنی قربانی اصلی بحران کرونا، چندان فولاد محور نیست.

بیشتر کشورهای دنیا از اواسط ماه می سال 2020، بازگشایی اقتصادی خود را آغاز کردند و انتظار می‌رود که در سه‌ماهه سوم سال 2020، فعالیت‌های اقتصادی افزایش یابد.

تقاضا برای فولاد در چین

بحران کرونا که روی داد، چین زودتر از سایر کشورها (در اواخر ماه فوریه 2020) از قرنطینه بیرون آمد و بهبود اقتصاد در این کشور آغاز شد. اقتصاد چین، به‌جز در بخش‌های هتل‌داری و گردشگری، به سرعت به وضعیت نرمال نزدیک می‌شود. کاهش شدید فعالیت‌های اقتصادی در چین در ماه فوریه باعث شد تا تولید ناخالص داخلی در سه‌ماهه نخست سال 2020، 6.8 درصد کاهش یابد و سرمایه‌گذاری در سرمایه ثابت نیز 16.1 درصد در این دوره کاهش یافت. تولیدات صنعتی چین در سه‌ماهه نخست سال 2020، 8.4 درصد کاهش یافت و بیشترین کاهش مربوط به بخش خودروسازی (کاهش 44.6 درصدی) بود.

تا اواخر ماه آوریل 2020، تمام بخش‌های مصرف‌کننده فولاد در اقتصاد چین به ظرفیت کامل خود نزدیک شدند، هرچند عملیات کامل تولیدی بخش کارخانه‌ای این کشور به دلیل سقوط در تقاضای صادراتی، با مانع روبرو است. در تابستان سال 2020، بخش ساخت‌وساز چین به ظرفیت 100 درصدی خود رسید.

بهبود تقاضا برای فولاد، در نیمه دوم سال 2020، مشهودتر بود. محرک بهبود تقاضا در چین، بخش ساخت‌ساز و به‌ویژه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها خواهد بود، چرا که دولت چین چند طرح زیرساختی جدید را برای تحریک تقاضا پیشنهاد داده است. به دلیل رکود شدید در اقتصاد جهانی، بهبود اقتصادی در بخش تولیدات کارخانه‌ای کندتر خواهد بود.

انجمن جهانی فولاد پیش‌بینی کرده است که تقاضای چین برای فولاد در سال 2020، یک درصد افزایش یابد. پروژه‌های زیرساختی معرفی‌شده توسط دولت چین، که از سال 2020 آغاز شده، آثار خود را بیشتر طی سال 2021 نشان خواهد داد و باعث رشد بیشتر تقاضا در این سال خواهد شد. در سال 2020، اقتصاد چین، تنها اقتصاد بزرگ دنیا است که شاهد رشد تقاضای فولاد است!

تقاضا برای فولاد در اقتصادهای توسعه‌یافته

انجمن جهانی فولاد پیش‌بینی کرده است که تقاضا برای فولاد در اقتصادهای توسعه‌یافته در سال 2020، 17.1 درصد کاهش یابد. گرچه در اقتصادهای توسعه‌یافته، رکود ناشی از بحران کرونا، بیشتر دامن بخش خدمات و صنایع مصرفی را می‌گیرد، اما اختلالات ایجادشده در مخارج، بازار کار و افزایش عدم‌قطعیت‌ها، باعث رکود فراگیر در صنایعی که مصرف‌کننده فولاد هستند نیز خواهد شد. از دست دادن مشاغل، ورشکستگی‌ها، تداوم فاصله‌گذاری اجتماعی و اطمینان اقتصادی پایین، باعث خواهد شد تا در اقتصادهای توسعه‌یافته در سال 2021، افزایش تقاضا برای فولاد تنها 7.8 درصد باشد.

چشم‌انداز تقاضا برای فولاد در اقتصادهای در حال توسعه

اقتصادهای در حال توسعه، توانایی و امکانات کمتری برای مدیریت تبعات بحران کرونا، نسبت به اقتصادهای توسعه‌یافته دارند. نظام سلامت اقتصادهای در حال توسعه، آمادگی کمتری برای مدیریت این بحران‌ دارد و لذا در برخی از کشورهای در حال توسعه، شاهد مقررات قرنطینه شدیدتر نسبت به اقتصادهای توسعه‌یافته بودیم.

علاوه بر این، کشورهای در حال توسعه، بودجه کمتری برای تحریک تقاضا و حمایت از اقتصاد خود در میانه بحران کرونا دارند. انجمن جهانی فولاد پیش‌بینی کرده است که تقاضا در اقتصادهای در حال توسعه (به‌جز چین) در سال 2020، 11.6 درصد کاهش یابد؛ اما برای سال 2021، وضعیت فرق می‌کند و پیش‌بینی شده که تقاضا برای فولاد در این سال در اقتصادهای در حال توسعه، 9.2 درصد افزایش یابد.

هند یکی از کشورهای است که در بحران کرونا، مقررات بسیار سخت‌گیرانه‌ای را اعمال کرد و قرنطینه سراسری در این کشور اجرایی شد. انجمن جهانی فولاد، پیش‌بینی کرده که در نتیجه بحران کرونا، تقاضا برای فولاد در هند در سال 2020، 18 درصد کاهش یابد و در سال 2021، تقاضا برای فولاد در این کشور، رشد 15 درصدی را تجربه کند. دولت هند برای بهبود اقتصاد این کشور یک بسته حمایتی تدارک دیده است که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها نظیر خطوط حمل و نقل ریلی را دربر می‌گیرد.

تأثیر کرونا بر کشورهای آسه‌آن و خاورمیانه

انجمن جهانی فولاد برآورد کرده است که گرچه کاهش تقاضا برای فولاد در کشورهای آسه‌آن (آسیای جنوب شرقی) روی می‌دهد، اما این کاهش به دلیل تداوم اجرای تعدادی از پروژه‌های زیرساختی، خیلی حاد نخواهد بود. در ویتنام انتظار می‌رود که به دلیل مهار زودهنگام ویروس کرونا، تقاضا برای فولاد در سال 2020 افزایش یابد. در سال 2021، تمرکز بر پروژه‌های عمرانی در کشورهای آسه‌آن، افزایش تقاضا برای فولاد را در پی خواهد داشت.

انجمن جهانی فولاد در مورد کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه و شمال آفریقا نیز عنوان کرده است که این کشورها، به دلیل شوک دوگانه ناشی از شیوع کرونا و سقوط قیمت نفت، جزو کشورهایی هستند که بیشترین آسیب اقتصادی را می‌بینند.